به نقل از «جام نیوز»

خطرناک‌ترین انسان‌ها روی زمین!

تاریخ انتشار: ۹ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۶۰۴۱۳۳

به گزارش سرویس فرهنگی جام نیوز، حجت‌الاسلام‌ نجف لک‌زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در برنامه تلویزیونی «درس‌گفتار» شبکه چهار به بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) پرداخت که گزیده‌ای از آن در ادامه می‌آید:

وی با اشاره به تفسیر سوره حمد امام (ره) گفت: امام در این تفسیر از ۳ جریان صحبت؛ جریان حق، جریان مغضوبین و جریان باطل ضالین صحبت می‌کند‌.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

طبق این تعریف جریان حق، مربوط به کسانی است که حق را می‌شناسند و به آن معترف و عامل‌اند. اینان در صراط مستقیم حرکت می‌کنند و خداوند آنان را مشمول نعمات خود می‌سازد.

حجت‌الاسلام لک‌زایی بیان داشت: جریان باطل مغضوبین کسانی هستند که حقیقت را می‌شناسند؛ اما آن را انکار کرده و بنابراین مورد غضب خداوند واقع می‌شوند و جریان باطل ضالین نیز کسانی که حقیقت را نمی‌شناسند و به همین دلیل در مسیر گمراهی حرکت می‌کنند.

تقسیم جریان‌های سیاسی بر پایه شناخت حقیقت

وی ملاک این نوع جریان‌شناسی را شناخت حقیقت و عمل به حقیقت دانست و ادامه داد: بر همین اساس، جریان‌های سیاسی نیز سه دسته می‌شوند. کسانی که به لحاظ سیاسی در مسیر صراط مستقیم هستند. این سیاست همان سیاست الهی است؛ سیاستی که انبیا و ائمه آن را اتخاذ کرده بودند.

نویسنده کتاب اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) خاطرنشان کرد: سیاست دوم، سیاست مغضوبین است. سیاست مغضوبین، همان سیاست ابلیسی و طاغوتی است. ویژگی ابلیس این است که حق را می‌شناسد اما به آن عمل نمی‌کند. سیاست ضالین نیز سیاستی است که می‌توان از آن تحت عنوان سیاست حیوانی و یا همان سیاست مادی و دنیوی یاد کرد. در این نوع از سیاست فقط به نیازهای مادی انسان توجه شده و از نیازهای معنوی غفلت می‌شود.

وی درباره معنای اندیشه سیاسی گفت: اندیشه سیاسی را می‌توان پاسخی به مسائل زندگی سیاسی دانست. بنابراین، زندگی سیاسی با اندیشه سیاسی در پیوند قرار می‌گیرد. با توجه به ارزش‌ها، اهداف و آرمان‌ها، نوع اندیشه سیاسی نیز متفاوت و متنوع خواهد بود.

حجت‌الاسلام لک‌زایی با بیان اینکه در اندیشه امام (ره) عقل، نفس و جسم، لایه‌های وجودی انسان را تشکیل می‌دهند، اظهار داشت: متناسب با این سه لایه وجودی، اسلام نیز ۳ بخش دارد. یک بخش اصول دین است که بینش و باورها را تشکیل می‌دهد و به شأن عقلی انسان مرتبط است. بخش دیگر اخلاق است که گرایش‌های انسان را تشکیل می‌دهد و به حوزه نفس مربوط است.

خطرناک‌ترین انسان؛ انسان منفعت‌گرای سلطه‌طلب حیله‌گر است

وی ادامه دداد: آخرین بخش، فقه است که ناظر بر کنش‌ها و رفتارهای انسان بوده و به لایه جسمانی و ظاهری انسان مربوط می‌شود. بر همین اساس امام (ره) معتقدند که هر جلوه رفتاری انسان، دارای ۳ لایه است. مثلاً در حوزه زندگی سیاسی با سه لایه باورهای سیاسی، گرایش‌های سیاسی و کنش‌های سیاسی مواجه هستیم.

نویسنده کتاب «درآمدی بر مستندات قرآنی فلسفه سیاسی امام خمینی ابراز داشت: محور اصلی فلسفه سیاسی تبیین ویژگی‌های نظام سیاسی مطلوب است. در این راستا بحث از جامعه، انسان و ارزش‌های اساسی مدنظر او اجتناب‌ناپذیر است. مفاهیمی همچون آزادی، عدالت و حق از جمله این مفاهیم هستند که پیش از هر بحثی در باب حکومت، می‌بایست راجع به آن‌ها صحبت کرد.

وی افزود: امام (ره) در کتاب «شرح حدیث جنود عقل و جهل»، انسان‌ها را از حیث شخصیت در قالب ۸ گروه انسان عاقل، انسان شهوت‌ران یا مادی‌گرا، انسان درنده‌خو یا سلطه‌طلب، انسان حیله‌گر و غیره طبقه‌بندی می‌کند. در این بین خطرناک‌ترین انسان، انسانی است که هر ۳ مشخصه در او وجود داشته باشد: یعنی انسان منفعت‌گرای سلطه‌طلب حیله‌گر.

چرا امام (ره) آمریکا را شیطان بزرگ می‌دانست/ دین ابزاری برای محدود کردن عقل نیست

حجت‌الاسلام لک‌زایی تصریح کرد: گونه‌های شخصیتی فوق در عالم سیاست نیز عیناً وجود دارد. با توجه به اینکه سیاست را چه انسان‌هایی اداره می‌کنند، می‌توان از دولت‌های منفعت‌گرا، سلطه‌طلب، حیله‌گر یا ترکیبی از این موارد، صحبت کرد. در این بین خطرناک‌ترین دولت‌ها، دولتی است که هر سه محرک بدون حضور عقل در آن به ریاست رسیده باشند: یعنی دولت منفعت‌گرای حیله‌گر سلطه‌طلب. امام خمینی (ره) مصداق بارز این‌گونه از دولت‌ها را دولت آمریکا می‌داند و بنابراین به همین دلیل آمریکا را شیطان بزرگ می‌نامند.

وی درباره نظام سیاسی مطلوب از منظر معمار کبیر انقلاب گفت: از منظر امام (ره) نظام سیاسی مطلوب، نظام سیاسی عاقل و عادل است که در آن ریاست امیال و محرک‌ها بر عهده عقل و دین است. به اعتقاد امام (ره) در اندیشه اسلامی، دین ابزاری برای محدود کردن عقل نیست، بلکه در واقع کارکرد دین معاضدت عقل در کنترل امیال است.

ویژگی نظام سیاسی اسلامی از منظر امام (ره)

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان داشت: از منظر امام، دولت و نظام سیاسی اسلامی ۲ ویژگی اساسی دارد. ویژگی اول تقید به رضایت الهی است. در وهله اول دولت اسلامی دولتی است که عقل‌گرا و عدالت‌محور است. هرگاه این دو شرط برقرار باشد حتماً چنین نظامی مقید به رضایت الهی نیز هست.

وی ادامه داد:‌ ویژگی دوم حکومت اسلامی این است که علاوه بر رضایت الهی، مقید به رضایت مردم نیز هست. البته این رأی و خواسته در حدودی اعتبار دارد که مغایر با احکام و دستورات خداوند متعال نباشد. بنابراین می‌توان گفت که در فلسفه سیاسی امام (ره) مردم در کنار رهبری، دولت و مکتب از ارکان حکومت به حساب می‌آیند.

حجت‌الاسلام لک‌‌زایی خاطرنشان کرد: نگاه منظومه‌ای و جامع امام (ره) به دین سبب می‌شود که نظام اخلاقی ایشان از وجوه سیاسی نیز برخوردار باشد. توضیح اینکه امام (ره) معتقدند موضوع علم اخلاق، تربیت انسان کامل است. برای تربیت انسان می‌بایست ابتدا با موانع کمال مبارزه کرد. بخشی از موانع کمال در درون ما وجود دارد و بخشی نیز در بیرون از وجود ما.

وی گفت: هواهای نفسانی، انگیزه‌های غیر الهی و نفسانی از موانع درونی رسیدن به کمال هستند. نظامات اجتماعی غلط همچون استبداد و استعمار نیز از جمله مواردی هستند که موانع بیرونی رسیدن به کمال را تشکیل می‌دهند. برای تربیت انسان کامل به حداقل رساندن موانع کمال در جامعه ضرورت دارد.

تبعات یک نظام دیکتاتوری

این کارشناس دینی با بیان اینکه نظام استبدادی، در وهله اول اخلاق مردم را فاسد می‌کند؛ چرا که از آن‌ها انتظار تملق دارد، اظهار داشت: نظام استبدادی مردم را تحقیر و تخفیف می‌کند. آزادی آن‌‌ها را سلب کرده و عدالت و دیگر ارزش‌های انسانی را زیر پا می‌گذارد. انسان و جامعه‌ای که تحت استعمار قرار دارد نمی‌تواند برای فردای خویش برنامه‌ریزی کند، چه رسد به آنکه بخواهد برای تحقق اخلاق در جامعه برنامه‌ریزی کند.

وی افزود: هدف علم اخلاق؛ تربیت انسان‌های کاملی است که با در دست گرفتن سیاست و قدرت در جامعه، زمینه حذف استبداد و استعمار را برای رسیدن به جامعه‌ای شکوفا، آزاد، عادلانه و متخلق به فضائل فراهم آورند.

فقه موجود توانایی اداره نظام‌های اجتماعی را دارد

حجت‌الاسلام لک‌زایی با طرح این سؤال که آیا از فقه موجود می‌توان انتظار داشت که احکام سیاسی را نیز پاسخگو باشد، بیان داشت: از نظر امام (ره) دین به عنوان یک فرانهاد و فقه به عنوان یک دانش متخذ از دین، همه نهادهای اساسی را پوشش داده و می‌دهد. بنابراین حتی همین فقه موجود و نه فقه آرمانی، توانایی اداره نظامات اجتماعی را داراست.

وی ادامه داد: در واقع بر اساس همین فقه موجود است که امام (ره) بحث حکومت اسلامی، انقلاب و جمهوری اسلامی را مطرح می‌کند. در مقابل برخی معتقدند فقه موجود فقه فردمحور است. در نظام فکری ایشان چنین تلقی از فقه پذیرفته نمی‌شود. چراکه اساساً فقه دانشی نهادمحور بوده و از بدو تأسیس تلاش کرده است تا نهادهای اساسی در جامعه اسلامی را سمت‌وسو داده و قواعد حاکم بر آن‌ها را توضیح دهد.

 رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پایان تصریح کرد: اشکالی که در اینجا ممکن است مطرح شود این است که پس چرا در فقه موجود بیشتر با افعال مکلف سروکار داریم؟ در پاسخ باید گفت که در واقع این مکلفان هستند که نهادها را تشکیل داده و یا باعث فروپاشی آن‌ها می‌شوند. لذا طبیعی است که فقه در بیان احکام، بیشتر به افعال مکلفان (افراد) پرداخته باشد.

برنامه تلویزیونی «درس گفتار» به تهیه کنندگی سیدشهاب لاجوردی توسط مؤسسه آفاق حکمت اندیشه اسلامی تولید شده و از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۷:۲۰  از شبکه چهار سیما پخش و روز بعد ساعت ۱۰ صبح، بازپخش می‌شود.

 

عقیق

منبع: جام نیوز

کلیدواژه: خطرناک انسان جام نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۶۰۴۱۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چالش های اتحادیه اروپا در خاورمیانه چیست؟/ نگاه بروکسل به پرونده هسته ای ایران با اسرائیل متفاوت است/ اتحادیه اروپا می تواند با ایران در مقابله با تهدیدهای مشترک همکاری کند

به گزارش جماران، Geopoliticalmonitor  یک  نشریه اطلاعاتی بین‌المللی مستقر در تورنتو، کانادا  است که چشم‌اندازی تحلیلی در مورد موقعیت‌ها و رویدادهایی که تأثیر اساسی بر امور سیاسی، نظامی و اقتصادی دارند ارائه می‌کند. این نشریه در تازه ترین نوشتار به بررسی جایگاه اتحادیه اروپا در منطقه خاورمیانه ( غرب آسیا) پرداخته و می نویسد: خاورمیانه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و پیوندهای تاریخی، اقتصادی و سیاسی، منطقه ای با اهمیت استراتژیک برای اتحادیه اروپا است. با این حال، این منطقه همچنین منبع بی ثباتی و درگیری است که تهدیدی جدی برای امنیت و منافع کشورهای عضو اتحادیه اروپا محسوب می شود.

تشدید جنگ اخیر بین اسرائیل و حماس، خشونت‌های مداوم در کرانه باختری اشغالی و درگیری‌های اسرائیل و حزب‌الله در مرز لبنان بر پیچیدگی و فوریت اوضاع در این منطقه افزوده است. اتحادیه اروپا چگونه می تواند با اتخاذ یک استراتژی جدید جهانی و تغییر رویکرد سیاسی و امنیتی خود نقشی فعال و موثر در خاورمیانه ایفا کند؟ ابزارها، چالش ها و فرصت هایی که اتحادیه اروپا در منطقه دارد چیست؟

سیاست اتحادیه اروپا در خاورمیانه

اتحادیه اروپا در دو دهه گذشته دو استراتژی اصلی را در قبال منطقه خاورمیانه دنبال کرده است: سیاست همسایگی اروپا (ENP) و مشارکت اروپا - مدیترانه (EMP).

هدف این راهبردها جلوگیری از گسترش بحران های امنیتی در کشورهای همسایه به اتحادیه اروپا با ترویج هنجارهای اروپایی مانند لیبرال دموکراسی، حقوق بشر و حاکمیت قانون بوده است. با این حال، ثابت شده است که این راهبردها برای مقابله با تحولات سریع و پویا در منطقه ناکارآمد و ناکافی هستند.

این راهبردها نتوانسته‌اند به ریشه‌های مشکلات و درگیری‌های منطقه مانند فقدان اصلاحات سیاسی و اقتصادی، به حاشیه رانده شدن و سرکوب مردم، مداخله بازیگران خارجی و  مسائل حل‌نشده منطقه رسیدگی مانند درگیری اسرائیل و فلسطین رسیدگی کنند.

رویدادهای اخیر منطقه ای مانند بهار عربی و ظهور ساختارهای جدید قدرت و بازیگران فراملی، محدودیت ها و ناکارآمدی های این راهبردها را نشان داده است. آنها همچنین بر لزوم بازنگری و بازتعریف نقش اتحادیه اروپا در نظام بین‌الملل به‌ویژه در منطقه خاورمیانه تأکید کرده‌اند.

اتحادیه اروپا در سند استراتژی جهانی خود در سال 2016 به این نیاز اعتراف کرده و نوشت: امنیت داخلی و خارجی به هم مرتبط هستند و چالش‌ها و تهدیدات کنونی مانند تروریسم و خشونت در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا فرصت مشترکی برای  کشورهای اتحادیه اروپا برای ساختن اروپای قوی تر بر اساس منافع و اصول است.  اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرد که قصد دارد سیاست امنیتی و دفاعی خود را از طریق توسعه قابلیت‌های نظامی بیشتر و افزایش همکاری‌های خود با ناتو و سایر شرکا افزایش دهد. در نهایت، بروکسل تعهد خود را برای حمایت از انتقال سیاسی و اقتصادی در منطقه از طریق ارائه کمک‌های مالی و فنی بیشتر، تقویت گفتگو و همکاری، و ارتقای یکپارچگی و ثبات منطقه‌ای ابراز کرد.

چالش های اتحادیه اروپا در خاورمیانه

با این حال، اتحادیه اروپا برای ایفای نقش فعال و موثر در خاورمیانه با سه مانع مواجه است:

اولاً، فقدان یک رویکرد منسجم و جامع نسبت به منطقه در سطح اتحادیه وجود دارد. این امر ناشی از منافع و دیدگاه های متفاوت کشورهای بزرگ اروپایی است که دستیابی به یک سیاست مشترک را در برخورد با مسائل و بازیگران پیچیده و متنوع در منطقه دشوار می کند. این مشکل منجر به سیاست های مستقل کشورهای بزرگ و قدرتمند اروپایی مانند فرانسه و آلمان شده است که برای کسب نفوذ و موقعیت ژئواستراتژیک، تعاملات دوجانبه با بازیگران منطقه ای را دنبال می کنند. عامل دیگری که نقش اتحادیه اروپا را محدود می کند، بحران اقتصادی است که ظرفیت مالی اتحادیه را برای مدیریت و پاسخگویی به نیازهای این منطقه بحران زده کاهش داده است. ضعف ساختاری اتحادیه اروپا، فقدان مکانیسم قضایی برای اجرای تصمیمات و قطعنامه‌های آن و اهرم‌های ناکافی سیاست خارجی آن از دیگر عواملی هستند که ظرفیت تصمیم‌گیری اتحادیه را تضعیف می‌کنند.

ثانیاً خاورمیانه دارای ساختارها، مشکلات، بحران ها و بازیگران سیاسی متنوع و پیچیده ای است. حکومت‌های منطقه عمدتاً مبتنی بر اراده و رای مردم نیستند، بلکه بیشتر مبتنی بر اشکال مختلف استبداد، فرقه‌گرایی، ملی‌گرایی و قبیله‌گرایی هستند. این منطقه همچنین با انواع مختلفی از بحران ها مانند جنگ های داخلی، درگیری های قومی، بلایای انسانی، تروریسم و افراط گرایی مواجه است. بازیگران در منطقه نه تنها دولت‌ها، بلکه بازیگران غیردولتی مانند شبه‌نظامیان، گروه‌های شورشی، جنبش‌های مذهبی و قدرت‌های منطقه‌ای هستند. این عوامل، اتخاذ یک سیاست ثابت و مشخص برای منطقه را برای اتحادیه دشوار می کند، زیرا باید به طور جداگانه و مستقل به هر موردی رسیدگی کند.

در نهایت، مسائل فرا آتلانتیک نیز مانع از نقش فعال و مؤثر اتحادیه اروپا در خاورمیانه شده است، زیرا ایالات متحده و اسرائیل اغلب با نقش مستقل اتحادیه اروپا مخالفت کرده‌اند، در عوض ترجیح می‌دهند که اتحادیه اروپا نقش مکمل را در چارچوب سیاست‌های آنها ایفا کند. ایالات متحده و اسرائیل منافع و دیدگاه های متفاوتی از اتحادیه اروپا در مورد مسائل مختلف منطقه مانند برنامه هسته ای ایران، درگیری اسرائیل و فلسطین، بحران سوریه و نقش قدرت های منطقه ای دارند.

فرصت های اتحادیه اروپا در خاورمیانه

با وجود این چالش ها، اتحادیه اروپا نیز با استفاده از قدرت نرم و ابزارهای دیپلماتیک خود و همچنین کمک های اقتصادی و بشردوستانه خود فرصت هایی برای ایفای نقش مثبت و سازنده در خاورمیانه دارد.

اتحادیه اروپا می تواند از شهرت و اعتبار خود به عنوان یک واسطه بی طرف و صادق و همچنین تجربه و تخصص خود در حل مناقشه و ایجاد صلح،  برای میانجیگری و تسهیل گفتگو و همکاری میان طرف های درگیر در منطقه استفاده کند. اتحادیه اروپا می‌تواند از اصلاحات و انتقالات سیاسی و اقتصادی در منطقه با ایجاد مشوق‌ها و مشروط‌سازی‌ها و همچنین انعطاف‌پذیری و تمایز بیشتر برای کشورهایی که مایل و قادر به اجرای هنجارها و ارزش‌های اروپایی هستند، حمایت کند. اتحادیه اروپا  می‌تواند با حمایت از سازمان‌ها و ابتکارات منطقه‌ای موجود، مانند اتحادیه عرب و طرح صلح عربی، و با ایجاد بسترها و مکانیسم‌های جدید برای گفت‌وگو و همکاری، مانند اتحادیه مدیترانه و دیالوگ 5+5 مسیر این گفت و گوها را هموار سازد. اتحادیه اروپا می‌تواند با سایر بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای مانند ایالات متحده، روسیه، چین، ترکیه و ایران برای مقابله با چالش‌ها و تهدیدهای مشترک در منطقه، مانند اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی، تروریسم جهانی، تغییرات آب و هوایی و مهاجرت همکاری و هماهنگی کند. در نهایت، اتحادیه اروپا می تواند از روابط تجاری و انرژی خود با منطقه و همچنین کمک های توسعه ای و بشردوستانه خود برای تقویت توسعه اقتصادی و اجتماعی، کاهش فقر و نابرابری و بهبود شرایط زندگی و حقوق بشر مردم منطقه استفاده کند.